W trakcie wizyty w Oddziale Dziennej Chemioterapii pielęgniarka pobiera krew do badania (z dostępu żylnego lub z portu naczyniowego), dokonuje pomiaru podstawowych parametrów życiowych, tj. ciśnienia, tętna, temperatury ciała oraz wzrostu i masy ciała.
Kolejnym etapem jest spotkanie z lekarzem onkologiem, który po badaniu chorego, ocenie stanu ogólnego i zapoznaniu się z wynikami badań laboratoryjnych i obrazowych przedstawi plan leczenia, omówi możliwe efekty uboczne. W przypadku chorego rozpoczynającego terapię zostanie podpisany formularz świadomej zgody na leczenie cytostatykami i/lub lekami ukierunkowanymi molekularnie. Zostanie założona dokumentacja medyczna tzw. historia choroby hospitalizacji jednodniowej.
Lekarz zaleci niezbędne leki dodatkowe (tzw. premedykacja, nawodnienie przed i po chemioterapii, leki przeciwwymiotne oraz inne niezbędne w trakcie leczenia).
Co to jest dostęp naczyniowy typu PORT?
Dostęp naczyniowy typu PORT (port naczyniowy) jest to specjalny cewnik, którego jedną końcówkę umieszcza się w dużym naczyniu (żyle podobojczykowej) a drugą w postaci specjalnej komory wszywa się pod skórę klatki piersiowej poniżej obojczyka. Komorę portu nakłuwa się później specjalną igłą, zastępując tradycyjny wenflon.
Zaletą portu naczyniowego jest mniejsze ryzyko wynaczynienia, czyli wydostania się poza żyłę podawanego cytostatyku np. z powodu pęknięcia żyły.
Port naczyniowy zakłada się w znieczuleniu miejscowym w warunkach bloku operacyjnego. Zabieg trwa kilkanaście minut. Po założeniu portu wykonuje się radiologiczne zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej w celu wykluczenia odmy opłucnowej.
Port naczyniowy jest gotowy do użycia już w pierwszej dobie po zabiegu i służyć może choremu przez kilka lat, nie tylko do podawania kroplówek i leków, ale również do pobierania krwi. Po zakończeniu wlewu leków port następuje przepłukanie portu roztworem soli fizjologicznej i założenie tzw. „korka” heparynowego, który zapobiega nadmiernemu krzepnięciu krwi w porcie, usuwa się igłę z portu.
Gdy pacjent zakończy leczenie prowadzone drogą dożylną, należy mu zaproponować usunięcie portu. Jeżeli pacjent nie zdecyduje się na usunięcie portu, a nie będzie on regularnie używany, zaleca się okresową kontrolę portu nie rzadziej niż raz na pół roku oraz zawsze, gdy pojawią się niepokojące objawy związane z obecnością portu: zaburzenia rytmu serca, obrzęk kończyn górnych, szyi, poszerzenie skórnych naczyń żylnych, ból.
W przypadku nieużywania portu naczyniowego wykonuje się procedurę tzw. „płukania“ solą fizjologiczną (min 20 ml 0,9%NaCl) w odstępach co 6 miesięcy (zalecenia Polskiego Klubu Dostępu Naczyniowego; procedura WIM opieki nad pacjentem PR02_PP03). Nie wykazano, aby płukanie portu co miesiąc, 3 lub 4 miesiące wpływało na zmniejszenie ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowych natomiast częstsze płukanie może zwiększać ryzyko jego zakażenia.
Co to jest infuzor? Czy wtedy można otrzymać chemioterapię w domu?
Infuzor (pompa infuzyjna), czyli specjalna butelka, w których umieszcza się lek, który jest następnie uwalniany i podawany dożylnie ze stałą prędkością przez określony czas (w zależności od objętości infuzora najczęściej 24 lub 46 godziny). Jest to rozwiązanie bardzo wygodne zarówno dla pacjenta, jak i personelu medycznego, stosowane coraz powszechniej na oddziałach oraz w warunkach chemioterapii domowej.
Infuzor z powodzeniem może być noszony w kieszeni lub specjalnej saszetce, co zwiększa mobilność chorego. Jest to szczególnie ważne dla osób aktywnych zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym, które nie chcą „podporządkować życia“ chorobie. Co więcej hospitalizacja wiąże się ze stresem, wynikającym z oddzielenia od rodziny, co często wpływa na pogorszenie kontroli ciśnienia tętniczego - obserwuje się występowanie tzw. nadciśnienie białego fartucha, z kolei u chorych na cukrzycę zmiana trybu życia, diety, ograniczenie aktywności wpływa na zaburzenia glikemii.
Chemioterapia w warunkach Oddziału Dziennego i domowych pozwala skrócić również czas oczekiwania na rozpoczęcie leczenia. Koniecznym warunkiem korzystania z zalet wynikających z chemioterapii dożylnej w warunkach domowych jest dobry stan ogólny chorego, współpraca chorego z personelem medycznym i przestrzeganie zaleceń oraz dogodny dojazd do Ośrodka.
Leczenie chemioterapią dożylną w warunkach domowych na przykładzie schematu FOLFOX4:
Dzień 1:
Kroplówka z płynem wieloelektrolitowym, leki przeciwywmiotne, podanie oksaliplatyny we wlewie 2 godzinnym, bolus z 5-fluorouracylu, kroplówka z solą fizjologiczną, leki przeciwwymiotne, infuzor z 5-fluorouracylem i lewofolikiem (wlew 22 godz.)
Dzień 2:
Usunięcie pustego infuzora z dnia poprzedniego, leki przeciwywmiotne, bolus z 5-fluorouracylu, kroplówka z solą fizjologiczną, leki przeciwwymiotne, infuzor z 5-fluorouracylem i levofolikiem (wlew 22 godz.)
Dzień 3:
Usunięcie pustego infuzora z dnia poprzedniego, leki przeciwwymiotne, kroplówka z solą fizjologiczną założenie korka heparynowego do portu naczyniowego.
Jak zorganizować opiekę paliatywną?
Wszechstronna opieka hospicyjna jest bezpłatna dla chorych ubezpieczonych. Koszty opieki ponosi NFZ.
Hospicja stacjonarne współpracujące z WIM:
1. Fundacja Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa (opieka domowa, hospicjum stacjonarne)
ul. Pileckiego 105, 02-781 Warszawa. Tel. 22-643-57-09, www.fho.org.pl
3. Hospicjum Opatrzności Bożej Księża Orioniści
ul. Piłsudskiego 44, 05-200 Wołomin. Tel. 22-787-26-66, www.hospicjumopatrznosci.org
4. Stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne
ul. Narutowicza 80, 05-400 Otwock; tel. 22-344-64-71 lub 22-344-64-72, www.otwock-szpital.pl
5. Hospicjum stacjonarne Kaśmin s.c.
ul. Drożdżówka 5a, 05-332 Siennica tel. 25-799-21-23, email:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
